ΠΑΙΔΙΑ ....ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ.

 

      Η μουσική εμφανίζεται σε όλους τους πολιτισμούς και μπορεί να έχει εκπληκτικά οφέλη στην εκμάθηση της γλώσσας, στη βελτίωση της μνήμης, στην εστίαση της προσοχής, στο συντονισμό των κινήσεων και στην ανάπτυξη.

            

       Έρευνα έχει δείξει πως αν συγκριθεί ο εγκέφαλος ενός επαγγελματία μουσικού με αυτόν ενός μέσου ανθρώπου, θα παρατηρηθούν πολλές φυσικές διαφορές. Αυτές οι διαφορές δεν συνιστούν ότι ο εγκέφαλος των μουσικών είναι ανώτερος από των άλλων ανθρώπων, απλά η μελέτη της μουσικής μπορεί και προκαλεί  αλλαγές σε αρκετές περιοχές του εγκεφάλου και έτσι αποκτάται λεπτομερής συνδυαστική - αναλυτική ικανότητα ισάξια  του συνδυασμού - σύνταξης γλώσσας και επίλυσης αλγεβρικού προβλήματος συγχρόνως!    Πως?   Ας  πάρουμε  για παράδειγμα ένα  πιανιστικό  έργο του J.S.Bach  

                                          

  

    Όπως βλέπουμε στη μία από τις σελίδες  ενός έργου Bach,  για συγκερασμένο  κλειδοκυμβάλο (κοινός- πιάνο), υπάρχουν δύο πεντάγραμμα με δύο διαφορετικά κλειδιά.(το Sol και το Fa). Αυτό  σημαίνει  πως διαβάζονται διαφορετικά.

    Ο,τι  π.χ. στο κλειδι  του Sol είναι   Do  στο κλειδί του Fa είναι  Mi κτλ., που συμαίνει  ότι το μάτι  και  κατά συνέπεια ο εγκέφαλος απευθείας   πρέπει να κάνει  επεξεργασία και ανάλυση τις 1 εως  10 διαφορετικές νότες καθέτος - σε μία μόνο χρονική μονάδα ρυθμού.

    Αμέσως μετά (σχεδόν σύγχρονος)αφού  ανακαλύψει   τους  ήχους που κρύβουν οι γραμμένες νότες ,έρχεται ο συγχρονισμός των δύο χεριών ή 10 δακτύλων, που απαιτεί υπέρ λειτουργία  ή ''αναγκαστική'' συνεργασία δύο ημισφαιρίων του εγκεφάλου,δεξιού για το αριστερό χέρι και αριστερού για το δεξί χέρι.

  Αμέσως μετά, αντιλαμβάνεται  το μάτι  το ρυθμό ,δηλ. τις χρονικές κλασματικές αξίες των νοτών και προσπαθεί να να θέσει  εντολή στο  κεφάλι  να ''χωρέυει'' και να συγχρονίζεται σε άλλο ρυθμό  απ΄αυτό  τις καρδιάς  η οποία ακάθεκτα ρυθμικά και σχεδόν ανεπηρέαστα χτυπά  όλη μας τη ζωή.

    Και....όλα αυτά  τα ''τεχνικά'' συμβαίνουν μόλις  στο πρώτο  μέτρο και  λέγοντας ''τεχνικά'' εννοείται η σωστή  μηχανικά  και ρυθμικά εκμαίευση του ήχου από το μουσικό όργανο  με σκοπό την απόδοση ενός μουσικού κειμένου.

    Όμως το κυριότερο τελευταίο μέλημα , είναι  η ουσιαστική  και φιλοσοφική  απόδοση της έννοιας της εκάστοτε μουσικής  φράσης  και κατά συνέπεια μουσικού έργου, το οποίο διαφορετικά θα πρέπει να ερμηνευθεί εάν είναι  προκλασσικό , κλασσικό, ρομαντικό  ή σύγχρονο  .

   Δηλ. ,  αλλιώς ''παίζεται '', εκφράζεται ο Antonio Vivaldi   (προκλασσικός), αλλιώς  ο Ludwig van Beethoven  (κλασσικός), τελείως  διαφορετικά ο Frédéric Chopin  (ρομαντικός) και εκ διαμέτρου διαφορετικά οι Sergei Rachmaninoff ,Sergei Prokofiev .(σύγχρονοι).

   Ο βραβευμένος με το Nobel Φυσικής (1921) Albert Einstein δήλωσε ότι, αν δεν γινόταν επιστήμονας, θα γινόταν σίγουρα μουσικός: “Δε θα μπορούσα να φανταστώ τη ζωή μου χωρίς να παίζω μουσική. Ζω τα όνειρά μου μέσα από τη μουσική. Παρατηρώ τη ζωή μου μέσα από τη μουσική...Γνωρίζω ότι τη μεγαλύτερη απόλαυση στη ζωή μου την έδωσε το βιολί μου”.

O Einstein ήταν ένας εξαιρετικός βιολονίστας. O ίδιος έλεγε ότι ο λόγος που έγινε τόσο έξυπνος ήταν αυτή η ενασχόλησή του με το βιολί. Η μουσική δεν ήταν γι' αυτόν μόνο χαλάρωση, τον βοηθούσε και στην εργασία του. Ήταν λάτρης του Mozart και του Bach.

Διάσημοι   που παίζουν μουσικά  όργανα:

Alexander Graham Bell (1847 – 1922). Επινόησε το τηλέφωνο πρίν κλείσει τα 30. Έπαιζε πιάνο, κυρίως αυτοδίδακτος.

Thomas Edison (1847 - 1931) – Από τους πιο παραγωγικούς εφευρέτες με πάνω από 1093 πατέντες, εφήυρε μεταξύ άλλων τον ηλεκτρικό λαμπτήρα και το φωνόγραφο. Έπαιζε πιάνο.

Charlie Chaplin (1889 - 1977) – Διάσημος Βρετανός ηθοποιός, έπαιζε ακκορντεόν.
Mahatma Gandhi (1869 – 1948) – Ηγέτης του Ινδικού Εθνικού Κινήματος, γνωστός για τις ειρηνικές του μεθόδους επίλυσης αντιπαραθέσεων. Λέγεται πως έπαιζε κοντσερτίνα (είδος ακκορντεόν). Όπως έλεγε και ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του “Η μελίρρυτη μελωδία με συγκίνησε βαθύτατα, και την έπαιξα στην κοντσερτίνα που ο πατέρας μου είχε αγοράσει.”

Charles Dickens (1812 - 1870) – Βρετανός συγγραφέας, γνωστός για τις νουβέλες του, συμπεριλαμβανομένης “Χριστουγεννιάτικη Ιστορία” . Έπαιζε ακκορντεόν.

Neil Armstrong (γεννημένος 1930) – Γνωστός ως ο πρώτος αστροναύτης που περπάτησε στο φεγγάρι. Παίζει κόρνο βαρύτονο.

Woody Allen Σκηνοθέτης, Σεναριογράφος, Ηθοποιός, παίζει κλαρινέτο.  ......και  πάρα πολλοί  ακόμα!!!

  Από την  κλασσική  μουσική  ....στη jazz 

    Φυσικά δεν φτάσαμε σε επίπεδα αυτοσχεδιασμού της jazz  εκεί  πλέον οι ικανότητες είναι - όλα τα προηγούμενα  συν ο αυτόματος πιλότος στον οποίο μπαίνει ο εγκέφαλος κάνοντας  καταγραφή των σκέψεων με μουσικές φράσεις ακαριαία και ίσως να προτρέχουν κιόλας για να μπορούν  τα δάκτυλα να μεταφράσουν τη σκέψη γρήγορα, όμορφα  και ....χωρίς επανάληψη, καθώς ο εκάστοτε αυτοσχεδιασμός  είναι μοναδικός και δεν επαναλαμβάνεται έυκολα.

  Σ'αυτό το σκαλί του αυτοσχεδιασμού,και εννοούμε το βιρτουόζικο, ανεπανάληπτο αυτοσχεδιασμό,ανεβαίνουν πολύ λίγοι μουσική διότι αποτελεί απόρροια σκληρής δουλειάς και γενετικής .......ικανότητας.

    H μουσική εκπαίδευση ενισχύει μια σειρά από κοινωνικές ή άλλες δεξιότητες, όπως την αυτοπειθαρχία, την αυτοεκτίμηση, τη διάδραση, την επικοινωνία και τη συνεργασία, το συντονισμό, τις νοητικές, τις αναλυτικές και τις ακουστικές δεξιότητες του ατόμου, τη δημιουργικότητα και την προσωπική έκφραση. Η παραπάνω παραδοχή, αν και δεδομένη για τους ήδη ασχολούμενους με τη μουσική, συνεχώς αναδεικνύεται και πολύ συχνά εμπλουτίζεται με νέες αποκαλύψεις μέσω συγκριτικών πειραμάτων και κλινικών ερευνών από διαφόρους πανεπιστημιακούς, επιστημονικούς και ερευνητικούς φορείς.

Η μουσική έχει αναγνωριστεί κατά καιρούς από πολλούς επιστημονικούς κλάδους για τις πολλαπλές θεραπευτικές της ιδιότητες! Μπορεί να συμβάλει στη διαχείριση του πόνου και του άγχους, καθώς και μπορεί να επιδρά θετικά σε λειτουργίες του εγκεφάλου και στη μάθηση, στη φυσική δραστηριότητα και στο συντονισμό των κινήσεων, στην παραγωγικότητα και στη δημιουργικότητα, στη χαλάρωση και στον ύπνο, στη βελτίωση της διάθεσης και στη μείωση αρνητικών συναισθημάτων.

   Όλες αυτές οι ευεργετικές ιδιότητες της μουσικής δεν ισχύουν μόνο για τους μεγάλους, αλλά και για τα παιδιά!

         Όπως δημοσιεύεται στην επιστημονική επιθεώρηση «Journal of Neuroscience», τα παιδιά που μαθαίνουν ένα μουσικό όργανο πριν από την ηλικία των 7 ετών, εμφανίζουν διαφορετικές δομές στον εγκέφαλό τους. Φαίνεται πως σε εκείνη την ηλικία υπάρχει ένα «παραθυράκι», όπου η μουσική εκπαίδευση αλληλεπιδρά με το ρυθμό ανάπτυξης των κινητικών δεξιοτήτων των παιδιών, προκαλώντας έτσι μακροπρόθεσμες αλλαγές στον εγκέφαλό τους.

     Με τη βοήθεια απεικονιστικών μεθόδων, οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Κονκόρντια στο Μόντρεαλ μελέτησαν τον εγκέφαλο 36 μουσικών κατά την εκτέλεση (μη μουσικών) ασκήσεων κινητικών δεξιοτήτων.

    Οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: Σε εκείνους που είχαν ξεκινήσει την ενασχόληση με τη μουσική πριν από την ηλικία των 7 χρόνων, και σε εκείνους που ξεκίνησαν αργότερα. Υπήρχε και μια τρίτη ομάδα εθελοντών, οι οποίοι δεν είχαν διδαχθεί ποτέ μουσική.  

    Οι ειδικοί, λοιπόν, παρατήρησαν ότι οι συμμετέχοντες της πρώτης ομάδας εμφάνιζαν μεγαλύτερη ακρίβεια στο συγχρονισμό των κινήσεών τους συγκριτικά με τις άλλες δύο ομάδες.
    Οι απεικονίσεις του εγκεφάλου τους αποκάλυψαν συσσωρευμένη λευκή ουσία στο μεσολόβιο, δηλαδή στη μεγάλη δέσμη των νευρικών ινών που συνδέουν τις κινητικές περιοχές του δεξιού και του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου.

    Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν ίσχυε για τους συμμετέχοντες των άλλων δύο ομάδων, στους οποίους δεν παρατηρήθηκε καμία διαφορά ως προς την ανάπτυξη των συγκεκριμένων περιοχών του εγκεφάλου τους.
   Σύμφωνα με τους ερευνητές, ενδεχομένως αυτό να σημαίνει ότι οι συγκεκριμένες αλλαγές προκαλούνται είτε σε πολύ μικρή ηλικία είτε ποτέ.

   Όπως εξηγεί η δρ. Βιρτζίνια Πένχιουμ, επικεφαλής της μελέτης και καθηγήτρια Ψυχολογίας, η εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου απαιτεί συγχρονισμό ανάμεσα στις κινήσεις των χεριών και στα οπτικοακουστικά ερεθίσματα που δέχεται ο οργανοπαίκτης.
   Όσο νωρίτερα αρχίσει μαθήματα μουσικής ένα παιδί, τόσο μεγαλύτερος είναι ο συγχρονισμός μεταξύ τους.                                        

   ΕΙΝΑΙ ........ΠΑΙΔΙΑ  ΚΑΤΩ ΤΩΝ 10      
 ΕΤΩΝ

                                                                                                                                   

The power of music

Umi Garrett

 

  

ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΨΥΧΗΣ - ΑΝΑΤΑΣΗ ΝΟΥ  

  Η   μουσική  βοηθάει  στην  κατάθληψη  και την  αμνησία.

Όλο και περισσότερες έρευνες, θεραπείες, αλλά και καθημερινές συγκυρίες έρχονται να αποδείξουν ότι μουσική και μνήμη έχουν άμεση σχέση με τη δράση της πρώτης να καθίσταται ευεργετική και το «παιχνίδι» της αλληλεπίδρασης να είναι ισχυρό. 

Η μουσική μπορεί να αναδείξει ποικίλης φύσεως μνήμες, να «χαρίσει» αναμνήσεις σε ανθρώπους που πάσχουν από Αλτσχάιμερ, ενώ συμβάλλει στην απομυθοποίηση δραματικών περιστατικών στην περίπτωση των ατόμων με κατάθλιψη. 

Σύμφωνα με τον καθηγητή ψυχολογίας, David C Rubin, που ειδικεύεται στην αυτοβιογραφική μνήμη, επικές ιστορίες, όπως η Ιλιάδα και η Οδύσσεια διαδόθηκαν κυρίως μέσα από τον προφορικό λόγο και το τραγούδι. Όπως, παράλληλα, αναφέρει η μουσική μέσα από ένα συγκεκριμένο ρυθμό, ομοιοκαταληξίες και ορισμένες φορές παρήχηση βοηθά στο ξεκλείδωμα των πληροφοριών. Ο τύπος του τραγουδιού, αλλά και η μελωδία ενεργοποιούν τη διαδικασία αυτή ανασύροντας εικόνες μέσα από λέξεις. 

        Οι περιοχές του ιππόκαμπου αλλά και του μετωπιαίου φλοιού στον εγκέφαλο, που σχετίζονται με τη μνήμη λαμβάνουν πληροφορίες κάθε λεπτό. Η ανάκτηση της πληροφορίας δεν είναι εύκολη υπόθεση. Η τεχνική επαναφοράς της μνήμης μέσα από τη μουσική, αλλά και τη μουσικοθεραπεία εδραιώνονται ως σοβαρές μέθοδοι βοήθειας. Συγκεκριμένα η μουσικοθεραπεία ξεκίνησε μετά τον Β’ παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ συναντά μεγαλύτερη απήχηση στις ΗΠΑ. Βοηθά άτομα με Αλτσχάιμερ να θυμούνται και παιδιά με αυτισμό να επικοινωνούν. 

       Παράλληλα, οι ηλικιωμένοι άνθρωποι λειτουργούν συνειρμικά εκείνη την ώρα, ανατρέχουν στο παρελθόν και είναι σαν να διερευνούν τον εαυτό τους. Σε άτομα τα οποία έχουν χάσει κάποιες νευρολογικές δυνατότητες, ειδικά στο αριστερό ημισφαίριο που συνήθως προκύπτει το εγκεφαλικό επεισόδιο, η μουσικοθεραπεία και οι άλλες δημιουργικές μορφές θεραπείας μπορούν να ενεργοποιήσουν το δεξί ημισφαίριο, να μεταδώσουν πληροφορίες και να δημιουργήσουν νέες ικανότητες. 

       Σε παιδιά με αυτισμό η μουσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην κοινωνικοποίηση, στη διευκόλυνση της ένταξης σε ένα νηπιαγωγείο καθώς και στην ανάπτυξη των ικανοτήτων προσοχής και τη μείωση της υπερκινητικότητας.    

  Οι ηλικιωμένοι προτιμούν μουσική από τα νεανικά τους χρόνια , ενώ τα παιδιά συνήθως νανουρίσματα και ποπ τραγούδια.      Η μουσική αφυπνίζει χωρίς επιλεκτικότητα μνήμες. Ορισμένοι ψυχολόγοι διατείνονται πως λειτουργεί ως «ξυπνητήρι» αναμνήσεων επειδή ο ενθουσιασμός που νιώθει κανείς για το κάθε τραγούδι συμπλέει με τον ενθουσιασμό που «συνοδεύει» ορισμένα συναισθήματα.

 Ωστόσο, τα συναισθήματα δεν κινούνται στο ίδιο μήκος κύματος με τραγούδια. Ένα λυπητερό τραγούδι για παράδειγμα μπορεί να ανασύρει ευχάριστες μνήμες. 

        Γνώριμα συναισθήματα και καταστάσεις «περικυκλώνουν» το νου με ποπ, συνήθως, τραγούδια του 60’ και του ’70, ενώ το πιο αφηρημένο «γεννιέται» με την κλασική μουσική, που έχει απαγκιστρωθεί από χρονικές επιταγές. Σύμφωνα με τον δανό συγγραφέα του «The Proust Effect: The Senses as Doorways to Lost Memories», Cretien van Campen, η μουσική εντάσσεται σε ένα συλλογικό πλέγμα, καθώς συνομήλικοι και έφηβοι διασκεδάζουν μαζί σε πάρτι και συναυλίες.       Η μουσική, παράλληλα, είναι κάτι που μοιράζεται κανείς με ανθρώπους που παίζουν σημαντικό ρόλο στη ζωή του. Κάνει, όμως, την εμφάνισή της και σε σοβαρές καταστάσεις όπως είναι οι γάμοι και οι κηδείες. 

Ακόμη, σύμφωνα με τον Campen, συμβάλλει στην αποκλιμάκωση της κατάθλιψης και αυτό γιατί μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους που πάσχουν από αυτήν να δουν με διαφορετική ματιά καταστάσεις που στιγμάτισαν τη ζωή τους. Με το άκουσμα τραγουδιών μπορούν, δηλαδή, να συνειδητοποιήσουν πως έχουν βιώσει πιο βαριές ψυχολογικά εμπειρίες, να έχουν μια πιο γενική θέαση και να μετριαστεί έτσι το ακανθώδες ειδικό.

(άρθρο   δανεισμένο από το  Vita  magazin.)